Praktyczne partykularne partykuły

← Poprzednie (Wyrażanie istnienia) \|	Spis treści	\| Następne (Przymiotniki) →
	Przejdź do ćwiczeń

Wprowadzenie do partykuł （は、も、が）

Definiowanie funkcji gramatycznych za pomocą partykuł
Partykuła tematu - 「は」
Partykuła dołączonego tematu -「も」
Partykuła podmiotu 「が」

Definiowanie funkcji gramatycznych za pomocą partykuł

Nauczymy się teraz robić dobry użytek z wiadomości poznanych w poprzedniej lekcji łącząc rzeczownik z innym rzeczownikiem. Będziemy potrzebować do tego czegoś, co nazywamy partykułami. Partykuły w języku japońskim składają się z jednej lub dwu głosek zapisywanych w hiraganie. Dołącza się je na końcu wyrazu by określić jego funkcję gramatyczną w zdaniu. Używanie właściwych partykuł jest bardzo istotne ponieważ znaczenie zdania może się diametralnie zmienić po zmianie jednej z nich. Na przykład zdanie "Jem rybę." może przekształcić się w "Ryba je." przy użyciu innej partykuły.

Partykuła tematu - 「は」

Pierwszą partykułą, którą poznamy będzie partykuła tematu. Odpowiada ona za określanie tego o czym aktualnie mówimy. Powiedzmy, że dana osoba mówi "Nie uczeń.". Jest to całkowicie poprawne zdanie po japońsku, ale nie mówi nam ono wiele czego samo zdanie dotyczy. Partykuła tematu pozwoli nam wyrazić o czym mówi dane zdanie. Partykułę tą zapisujemy za pomocą znaku 「は」. Zazwyczaj znak ten wymawia się jako /ha/, jednak gdy używany jest jako partykuła tematu wymowa brzmi /ła/.

Przykład 1

ボブ：　アリスは？- Alicjo, czy (jesteś) uczennicą?
アリス：　、。- Tak, (jestem) uczennicą.

Tutaj Bob oznajmia, że pytanie dotyczy Alicji. Zauważ, że choć w zdaniu nie występuje 「だ」 w polskim tłumaczeniu używamy opowiednich form czasownika być. Ponieważ wiemy, że tematem rozmowy jest Alicja, nie potrzebujemy dodawać do pytania nic więcej żeby odgadnąć iż dotyczy ono kwestii bycia uczennicą przez Alicję. Właściwie to, ponieważ Bob zadaje pytanie, nie może on użyć 「だ」 na końcu. To by było jak jednoczesne oznajmienie i pytanie.

Przykład 2

ボブ）　ジムは？ - Czy Jim jutro?
アリス）　じゃない。- Jutro nie.

Ponieważ rozmowa jest wyrwana z kontekstu, nie mamy wystarczających informacji by dowiedzieć o czym rozmawiają Alicja i Bob. Oczywiście nie miało by wiele sensu założenie, że Bob pyta czy Jim jest jutrem. Wiemy tylko, że rozmowa dotyczy Jima oraz jutra. Dopiero gdy poznamy kontekst, dowiemy się o czym tak naprawdę mówili oboje. Mogli na przykład rozmawiać o jutrzejszym egzaminie.

Przykład 3

アリス）　はだ。- Dziś egzamin.
ボブ）　ジムは？ - A Jim?
アリス）　ジムは。 - Jim (ma egzamin) jutro.

Musimy uzmysłowić sobie jak rozległy może być temat. Może on dotyczyć dowolnego działania, lub obiektu wziętego skądkolwiek, również z innego zdania. Na przykład w rozmowie powyżej, pomimo że ostatnie zdanie dotyczy egzaminu Jima, słowo egzamin wcale się w nim nie pojawia.

Pod koniec tego rozdziału poznamy partykułę podmiotu, która jest mozniej związana ze zdaniem, w którym występuje.

Partykuła dołączonego tematu -「も」

Kolejną partykułą, bardzo podobną do partykuły 「は」 jest partykuła dołączonego tematu. W skrócie jest to tak jakby partykuła tematu którą tłumaczy się jako polskie słowo "również". Służy ona do dołączenia czegoś do tematu rozmowy. Partykułe tę zapisujemy jako 「も」. Jej użycie poznamy najlepiej za pomocą przykładu.

Przykład 1

ボブ：　アリスは？- Czy Alicjo (jesteś) uczennicą?
アリス：　うん、トムも。- Tak, Tom również (jest) uczniem.

Zauważ, że Alicja musi zachować spójność w dołączaniu tematu. Nie miało by sensu zdanie "Tak (jestem), Tom również nie jest.". Gdyby chciała powiedzieć że Tom uczniem nie jest, powinna użyć partykuły 「は」 by usunąć dodatkowe znaczenie dołączania Toma do tematu "bycia uczniem". Poniższy przykład ilustruje ten przypadek.

Przykład 2

ボブ：　アリスは？- Czy (jesteś) Alicjo uczennicą?
アリス：　うん、でもトムはじゃない。- Tak, ale Tom nie jest uczniem.

Przykład 3

Jest jeszcze jedna możliwość.
ボブ：　アリスは？- Czy (jesteś) Alicjo uczennicą?
アリス：　ううん、トムもじゃない。- Nie, Tom również nie jest uczniem.

Ale dlaczego nagle Alicja zaczyna mówić o Tomie, skoro Bob pytał tylko o nią. Możliwe na przykład, że Tom stoi obok a ona chce włączyć go do rozmowy.

Partykuła podmiotu 「が」

W porządku, do tej pory nauczyliśmy się tworzyć temat za pomocą partykuł 「は」 oraz 「も」. A co jeśli nie wiemy czego dotyczy temat? Co jeśli chcemy zapytać "Kto jest uczniem?"? Tym czego potrzebujemy jest jakiś sposób na określenie co w zdaniu jest podmiotem. Nie możemy w tym celu użyć partykuły tematu ponieważ pytanie przekształciłoby się w "Czy kto jest uczniem?". Oczywiście takie zdanie nie ma sensu ponieważ "kto" nie określa żadnej osoby.

W tym miejscu partykuła 「が」 wchodzi do gry. Osobiście wolę używać nazwy partykuła identyfikacji, ponieważ jest ona stosowana do rozpoznawania pewnych nieokreślonych

Przykład 1

ボブ：　が？- Kto (jest) uczniem?
アリス：　ジムが。- Jim (jest) uczniem.

Bob chce dowiedzieć się kto spośród wszystkich możliwych osób jest uczniem. Alicja odpowiada, że Jim nim jest. Zauważmy, że Alicja mogła by w tym przypadku użyć partykuły tematu. Znaczyłoby to jednak, że jeśli chodzi o Jima to Alicja wie, że jest on uczniem (niekoniecznie tym uczniem). Kolejny przykład ilustruje tę różnicę.

Przykład 2

（１）　が？ - Kto (jest) uczniem?
（２）　は？- (Ten) uczeń to kto? (Jeśli mówimy o uczniu to kim on jest?)

Widzimy tutaj, że w （１） chcemy zidentyfikować kogoś kto jest uczniem podczas gdy w （２） mówimy o jakimś uczniu. Nie możemy natomiast w（１） zastąpić 「が」 przez 「は」 ponieważ "kto" stałoby się tematem i pytanie brzmiałoby "Czy kto jest studentem?".

Obie partykuły 「は」 oraz 「が」 mogą wydawać się podobne ponieważ bardzo trudno jest przetłumaczyć różnice pomiędzy nimi na język polski. Na przykład zarówno 「私は学生」 jak i 「私が学生」 tłumaczy się jako "Jestem uczniem."* Mimo to te dwa zdania tylko pozornie są identyczne, wynika to z faktu, że w języku polskim nie da się przedstawić informacji o kontekście w tak zwięzły sposób. W pierwszym zdaniu 「私は学生」, ponieważ 「私」 jest tematem, dokładniejsze tłumaczenie powinno brzmieć "Jeśli o mnie mówimy, jestem uczniem.". Podczas gdy w drugim zdaniu 「私」 ozdnacza osobę, którą jest 「学生」. Jeśli chcemy się dowiedzieć kim jest uczeń, partykuła 「が」 mówi nam że to 「私」.

Można również myśleć o partykule 「が」 jako o czymś co zawsze odpowiada na pewne nie wypowiedziane pytanie. Na przykład, jeśli mamy 「ジムが魚だ」, odpowiadamy na pytanie w stylu: "Kto jest rybą?", "Który z nich to ryba?" ablo i nawet "Jaka jest ulubiona potrawa Jima?". Albo mając zdanie 「これが車」, możemy odpowiadać na pytanie "Czyj to samochód?" lub "Co to jest samochód?". W rzeczywistości partykuły 「は」 i 「が」 znacznie się od siebie różnią, jeśli tylko myślisz o nich w odpowiedni sposób. Partykuła 「が」 identyfikuje pewną określoną właściwość czegoś, podczas gdy partykuła 「は」 jest używana wyłącznie do wprowadzenia nowego tematu rozmowy. Dlatego, w dłuższych zdaniach, oddzielanie tematu przecinkami jest całkiem powszechne. Usuwa to niejednoznaczności dotyczące wyboru zdania, do którego temat się odnosi.

*Technicznie rzecz biorąć jest to najbardziej prawdopodobne tłumaczenie, jeśli weźmiemy pod uwagę brak informacji o kontekście.

← Poprzednie (Wyrażanie istnienia)	Spis treści	Następne (Przymiotniki) →
Przejdź do ćwiczeń

This page has last been revised on 2006/9/15