Bu çalışma Creative Commons lisansına tabi olarak yayımlanmaktadır.
Telif Hakkı © 2003-2005 Tae Kim (taekim.japanese AT gmail.com)
Türkçesi: Caner Arda (
)
| ← Önceki (Soru İlgeci) | | İçindekiler | | Sonraki (Teli Çekimin Diğer Kullanımları)→ |
（１） 私の部屋は、きれいで、静かで、とても好き。
- Benim odam temizdir, sessizdir; [onu] çok beğenirim.
（２） 彼女は、学生じゃなくて、先生だ。
- O [bayan] öğrenci değildir, öğretmendir.
（３） 田中さんは、お金持ちで、かっこよくて、魅力的ですね。
- Tanaka Bey zengin, yakışıklı ve çekici, öyle değil mi?
「お金持ち」 sözcüğüne eklenen 「で」 ilgeç değildir çünkü ortada ilgi kuracağı bir eylem yok, karıştırmamakta fayda var. 「で」yi bildirim 「だ」'sının sıralamalarda kullanılan şekli olarak düşünürseniz belki yardımcı olur.
|
|
（１） 食堂に行って、昼ご飯を食べて、昼寝をする。
- Yemekhaneye gideceğim, yemek yiyeceğim ve [sonra] şekerleme yapacağım.
（２） 食堂に行って、昼ご飯を食べて、昼寝をした。
- Yemekhaneye gittim, yemek yedim ve [biraz] kestirdim.
（３） 時間がありまして、映画を見ました。
- Zaman[ım] vardı, filim izledim.
（１） 時間がなかったからパーティーに行きませんでした。
- Zaman[ım] olmadığından, partiye gitmedim (gidemedim).
（２） 友達からプレゼントが来た。
- Arkadaştan hediye geldi. (「だ」 eklemeğe unuttuk)
（３） 友達だからプレゼントが来た。
- Arkadaş[ım] olduğundan [ondan] hediye geldi.
Bağlamdan açıkça anlaşılıyorsa sebebi veya sonucu cümleden çıkarabiliriz. Sebebi belirtmeyeceksek 「だ」veya 「です」 kullanmamız gerekir. Nezaket kipi de 「から」dan sonra 「です」 kullanmayı gerektirir.
田中さん） どうしてパーティーに行きませんでしたか。- Neden partiye gitmedin?
山田さん） 時間がなかったからです。- Zaman[ım] olmadığından.
一郎） パーティーに行かなかったの？- Parti'ye gitmedin [mi]?
直子） うん、時間がなかったから。- Evet, zaman[ım] yoktu da.
（１） 時間がなかった。- Zaman[ım] yoktu.
（２） だからパーティーに行かなかったの？ - Bu yüzden mi partiye gitmedin?
山田さん ve 直子 aynı olayları dile getirmek için 「の」 kullanmayı da tercih edebilirler. Bu durumda 山田さん 「時間がなかったのです」 veya 「時間がなかったんです」der; 直子 ise kadınsı bir tınıyla「時間がなかったの」 der. Bu şekilde kurulmuş cümleler de sebep bilirtmek için kullanılabilir:
（１） 時間がなかったのだ＋パーティーに行かなかった
cümleleri
（２） 時間がなかったのでパーティーに行かなかった。
şeklinde bir araya gelir.
Çoğu yerde 「ので」 ile 「から」yı birbirinin yerine kullanabiliriz, arada çok ince bir fark var. 「から」 ile bir olayın kesin sebebi belirtilir. 「ので」 ise daha çok olayların akışını aktarır; A oldu sonra B oldu şeklinde. Daha nazik bir ifade olduğu için de mazeret belirtirken 「ので」 kullanılır:
（１） ちょっと忙しいので、そろそろ失礼します。
- Biraz meşgul olduğumdan birazdan ayrılacağım.
Doğrudan çevirisi "rahatsızlık vermek", "kabalık etmek" olan 「失礼します」deyimi bir yerden ayrılırken veya bir kişinin biraz zaman ayırmasını rica ederken kullanılan kibar bir ifadedir.
Hatrılatma: Açıklama 「の」 sunu çekimi yapılmamış adlar ve sıfatlarla kullanırken önüne 「な」 katmayı unutmayın. Hatırlamak için İlgeçler 3 konusunu tekrar okuyun.
（１） 私は学生なので、お金がないんです。
- Öğrenci olduğumdan para[m] yok.
（２） ここは静かなので、とても穏やかです。
- Burası sessiz olduğundan çok huzurludur.
（３） なので、友達に会う時間がない。
- Bu yüzden arkadaşla buluşmağa vakit[imiz] yok.
Bildiğiniz gibi açıklama 「の」 sunu 「ん」 şeklinde kısaltabilmekteyiz. Söyleniş kolaylığı sağlamak için benzer şekilde 「ので」 yi konuşma esnasında 「んで」 şeklinde kısaltabiliriz.
（１） 時間がなかったんでパーティーに行かなかった。
- Zaman[ım] olmadığından partiye gitmedim (gidemedim).
（２） ここは静かなんで、とても穏やかです。
- Burası sessiz olduğundan çok huzurludur.
（３） なんで、友達に会う時間がない。
- Bu yüzden arkadaşla buluşmağa vakit[imiz] yok.
（１） 毎日運動したのに、全然痩せなかった。
- Hergün spor yapmama rağmen hiç mi hiç zayıflamadım.
（２） 学生なのに、彼女は勉強しない。
- Öğrenci olsa da [pek] ders çalışmıyor.
（１） デパートに行きましたが、何も欲しくなかったです。
- Alışveriş merkezine gittim ama arzu ettiğim hiçbir şey yoktu.
（２） 友達に聞いたけど、知らなかった。
- Arkadaşa sordum ama [sorumun cevabını] bilmiyordu.
（３） 今日は暇だけど、明日は忙しい。
- Bugün zamanım var ama yarın meşgul olacağım.
（４） だけど、彼がまだ好きなの。
- Öyle olabilir ama onu yine de severim. (kadınsı tınıda bir açıklama)
Garip gelebilir ama 「聞く」 eyleminin birbiriyle ilgisiz iki anlamı vardır: "dinlemek" ve "sormak". İki anlamı nasıl karışmıyor diye merak edebilirsiniz; genelde bağlam tereddüte yer bırakmaz, eylemin hangi anlamıyla kullanıldığı açıktır. (2) örneğinde arkadaşının bilmiyor oluşundan tahminle konuşmacının sorduğu anlamı çıkar. Ancak farklı bir bağlam içinde aynı cümle "Bir arkadaştan duydum, bilmiyordum." anlamına gelebilir.
「が」 anlam olarak 「けど」 ya göre daha sıcak ve naziktir. Böyle kesin bir kural olmamasına rağmen 「が」 daha çok 「～ます」 ve 「～です」 ile, 「げど」de normal çekimlerle kullanılır. 「けど」 nun daha resmi biçimi「けれど」dur, daha da resmisi ise 「けれども」.
Türkçe "ama", "fakat", "ancak" vb. bağlaçlardan farklı olarak 「けど」 ve 「が」 bağlaçları her zaman karşıtlık belirtmez. Aşağıdaki cümleler başka anlamdaki kullanımlara örnektir. Burada 「けど」 ve 「が」 anlam olarak daha çok "ve" bağlacına yakın.
（１） デパートに行きましたが、いい物がたくさんありました。
- Alışveriş merkezine gittim, güzel şeylerden bol bol vardı (birçok beğendiğim şey vardı).
（２） マトリックスを見たけど、面白かった。
- "Matrix"i izledim, ilginçti.
（１） どうして友達じゃないんですか？- Neden arkadaş değil [de başkası]?
（２） 先生だし、年上だし・・・。- Öğretmendir, [sonra] ihtiyardır...
（１） どうして彼が好きなの？- Onu neden beğeniyorsun?
（２） 優しいし、かっこいいし、面白いから。- Naziktir, [sonra] yakışıklıdır, ilginçtir; ondan.
Son cümle「優しくて、かっこよくて、面白いから。」 şeklinde de olabilirdi ancak anlam biraz farklı olurdu. "-te" biçimi ile yapılan sıralamalarda verilenlerden başka seçenek olabileceği akla gelmez, ancak 「し」 başka seçeneklerin olabileceğini ima eder.
Bu şekilde olan sıralamalarda oluşu da kullanabiliriz. Bu durumda eylemlerin yerine ad ve sıfatların çekimini yapar ve 「り」 ekleriz. En sona yine 「する」 gelir.
（１） 映画を見たり、本を読んだり、昼寝したりする。
- Filim izler, kitap okur, şekerleme yaparım.
（２） この大学の授業は簡単だったり、難しかったりする。
- Bu üniversitenin derslerinin bazıları kolay, bazıları zordur (ayrıca başka türlü de olabilir, mesela orta zorlukta).
Gördüğünüz gibi zamanı ve olumlu/olumsuz olma durumunu sondaki 「する」 eylemi belirler.
（３） 映画を見たり、本を読んだりした。
- Kâh filim izledim, kâh kitap okudum.
（４） 映画を見たり、本を読んだりしない。
- Filim izlemem, kitap okumam.
（５） 映画を見たり、本を読んだりしなかった。
- Filim izlemez, kitap okumazdım.
Telif Hakkı © 2003-2005 Tae Kim (taekim.japanese AT gmail.com)
Türkçesi: Caner Arda ()